Onder de Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) zorgen de gemeenten voor ondersteuning van mensen die niet op eigen kracht zelfredzaam zijn. Daarvoor wordt een eigen bijdrage betaald. Begin 2016 kwamen er signalen naar voren dat de hoogte hiervan voor meerdere cliënten nadelige effecten had. In juni werd daarom een motie aangenomen waarin het college werd verzocht om die effecten in kaart te brengen. In de motie werd ook verzocht ter consultatie scenario's voor te leggen over het bijstellen van de eigen bijdrage.
De belangrijkste resultaten uit het nu verschenen onderzoek zijn onder meer:
- De hoeveelheid zorgmijding door een hogere eigen bijdrage is beperkt; 11% van de WMO-cliënten vertoont zorgmijdend gedrag en 4% noemt de hogere eigen bijdrage als reden.
- Er is geen bewijs dat hogere eigen bijdrages leiden tot een afname in het gebruik van WMO-zorg.
- De hogere eigen bijdrage leidt wel tot een verslechterde financiële situatie van WMO-gebruikers in het algemeen. De koopkracht daalt en zij hebben meer moeite om financieel rond te komen.
De gemeente heeft meerdere ‘knoppen’ om de hoogte van de eigen bijdrage te bepalen. Zo betaalt iedere cliënt standaard 19,40 per vier weken (27,80 per meerpersoonshuishouden) aan minimale bijdrage ongeacht het inkomen. De gemeente kan dit bedrag verlagen of het bedrag compenseren tot een bepaalde inkomensgrens. In Veenendaal wordt deze minimale bijdrage gecompenseerd door de gemeente tot 130% van de bijstandsnorm. Wie minder inkomen heeft dan deze 130% hoeft dus geen eigen bijdrage te betalen.
De gemeente kan verder bepalen vanaf welke inkomensgrens cliënten een inkomensafhankelijke bijdrage bovenop de minimale bijdrage betalen. Deze bijdrage bedraagt maximaal 15%. De gemeente kan ook dit percentage verlagen. In Veenendaal start de inkomensafhankelijke bijdrage bij een jaarlijks inkomen van 22.486 per cliënt en een inkomen van 28.177 per meerpersoonshuishouden.
Het college komt nu met een achttal scenario's en spreekt haar voorkeur uit voor scenario 3. Hierbij wordt het zogenaamde marginale tarief verlaagd van 15% naar 8%. Door deze verlaging stijgt de inkomensafhankelijke bijdrage minder hard vanaf de minimale bijdrage. De middeninkomens profiteren van deze maatregel. Als VVD kunnen we hier van harte mee instemmen. Juist de middeninkomens zijn hard geraakt door de hogere eigen bijdrage. De Landelijke Ombudsman heeft in maart gemeenten dan ook opgeroepen oog te hebben voor de middeninkomens. Als VVD zijn we het er dan ook niet mee eens dat de gemeente het maximale percentage voor de inkomensafhankelijke bijdrage hanteert. Wat ons betreft zijn de regelingen voor de lagere inkomens voldoende. Wellicht zelfs meer dan voldoende. Kunnen we van een cliënt dan wel een meerpersoonshuishouden onder de 130% nu echt niet vragen om 19,40 dan wel 27,80 per 4 weken aan eigen bijdrage? Zorg en ondersteuning is nu eenmaal niet gratis. Solidariteit is een groot goed, maar het loopt scheef als de sterkste schouders alle lasten dragen en de minder sterke schouders geen. De VVD maakt zich dan ook sterk voor minder inkomensafhankelijke bijdragen en daarmee een evenwichtiger eigen bijdragebeleid!
Siem Gerritsen
Raadslid VVD Veenendaal