Voorzitter, afgelopen donderdag waren mijn collega's mevrouw Bottema, de heer Roodbeen en ikzelf bij de start bouw van blok 12 en 13 in Brouwerspoort. Onder leiding van onze wethouder Hollander werd daar de eerste paal in de grond geslagen voor wat weer een prachtig deel van ons mooie winkelcentrum gaat worden. We bouwen weer verder aan Veenendaal, en dat op meerdere plekken.
Verder bouwen, dat is het thema van onze Algemene beschouwingen. En omdat het de laatste Algemene Beschouwingen van deze periode zijn, is het goed om de balans op te maken. Deze raad is in 2014 aangetreden. Midden in de crisis en met de zware taak om de bezuinigingen waartoe in de vorige periode besloten was uit te voeren. Bezuinigingen die noodzakelijk waren om het huishoudboekje van de gemeente op orde te houden en de belastingen van onze inwoners niet extra te laten stijgen. Als we vervolgens terugkijken op 2016 ziet het plaatje er veel zonniger uit. De werkloosheid in Veenendaal was in 2015 nog 7,3% tegen 7% landelijk. In 2016 was het 6% in Veenendaal tegen 6,1% landelijk. Een mooie daling waardoor we onder het landelijk gemiddelde zitten, hoe klein het verschil ook is. Onze goede samenwerking binnen de regioFoodValley speelt hierin een belangrijke rol. Maar we zijn er nog niet. We zijn nog een eind weg van de werkloosheidscijfers van voor de crisis. Nog lang niet alle Veenendalers voelen zelf dat het beter gaat. De komende periode moet het dan ook gaan om werk, werk, werk.
Voor nu zijn wij als VVD vooral positief over de ontwikkeling van Veenendaal in de afgelopen raadsperiode en optimistisch over de vooruitzichten die dat biedt voor de toekomst. Het is zwaar geweest, maar Veenendaal staat er weer goed voor. En laat ik helder zijn. Dat is niet alleen de verdienste van de overheid, maar vooral de verdienste van onze handwerkende Veenendalers. Van ondernemers die doorzetten, kansen pakken en nieuwe zaken opzetten. Het aantal faillissementen was vorig jaar lager dan het landelijk gemiddelde en er werden fors meer zaken opgestart dan er werden opgeheven. Dat is goed nieuws, het MKB is motor voor welvaart in Veenendaal. Wat wij als gemeente wel kunnen doen is zorgen voor een optimaal ondernemersklimaat, lage regeldruk en een aantrekkelijke, bruisende gemeente. Een kleine overheid die groots werk levert.
Deze raadsperiode was veelbewogen, met hoogte- en dieptepunten. Een absoluut hoogtepunt was de manier waarop we met onze inwoners en ondernemers het gesprek aangegaan zijn over ons winkelcentrum. Dit als uitwerking van de raadsbrede motie die we als VVD mochten indienen.
Een dieptepunt was de val van het college en het uitstel van belangrijke onderwerpen vanwege de demissionaire status. Gelukkig zijn we erin geslaagd om relatief snel een nieuwe coalitie te formeren. Daardoor zijn alle onderwerpen weer opgepakt en kon de achterstand snel ingehaald worden. In de afgelopen maanden hebben we vele besluiten kunnen nemen die goed zijn voor Veenendaal. Ik denk dan uiteraard aan de uitwerking van Vitale Winkelstad, maar ook aan de cultuurvisie, de ICT-Campus, Energieneutraal Veenendaal en recentelijk nog het Beheer Openbare Ruimte. Verder laat het Projectenboek zien dat veel onderwerpen goed op schema liggen. En uiteraard kunnen de eerste koopzondagen in Veenendaal, die gelijk een groot succes waren, hier niet onvermeld blijven. Dat smaakt naar meer, zo zeg ik met een blik naar SP en CDA.
Veiligheid is een thema dat hernieuwde aandacht verdient. Als VVD zetten we ons er dan ook voor in dat een gedeelte van de nieuwe begrotingsruimte ingezet wordt voor de nieuwe uitdagingen op veiligheidsgebied. Zonder veiligheid immers geen vrijheid. In navolging van onze schriftelijke vragen van april willen wij 3 ton investeren in de aanpak van georganiseerde criminaliteit. Georganiseerde criminaliteit lijkt onzichtbaar, maar dat is het niet. Niemand wil een wietplantage in de straat en overlast van drugsdealers. Maar het gaat ook om bijvoorbeeld de aanpak van vastgoedfraude en malafide uitzendbureaus. Dit kan echt niet langer wachten en moet gelijk worden opgepakt. Veenendaal is een gemeente van 64.000 inwoners en we hebben helaas met criminaliteit te maken en daar hoort een passende aanpak bij.
Ook willen wij een lokaal intimidatieverbod zoals dat ook in Rotterdam en Amsterdam is ingesteld. Het is niet normaal dat meisjes op straat worden uitgescholden, lastiggevallen en geïntimideerd. Maar als VVD ontvangen wij wel geluiden dat dit gebeurt. Dit willen wij strafbaar stellen, en daarmee een helder signaal geven dat dit niet kan.
We hebben signalen ontvangen tijdens onze werkbezoeken en van de pers over de veiligheid bij de sportvelden. Het gaat ons hierbij niet om een balletje trappen na sluitingstijd, maar om vernielingen, bedreigingen en inbraken. Onacceptabel, sporten moet veilig zijn. We komen ook hiervoor met een motie.
Een ander thema dat weer hoog op de agenda moet is integratie. In mijn vorige Algemene Beschouwingen ging het over de Nederlandse kernwaarden en hoe belangrijk het is om die te beschermen. Na afloop kwamen enkele collega's op mij af om mij te vertellen dat je dat niet kan zeggen en dat ze me eigenlijk hadden willen interrumperen. Daarom ga ik er vandaag maar wat uitgebreider op in. In navolging van de uitspraak van onze minister Schippers zeg ik: Onze cultuur is de beste die er is. Ik ken weinig landen waar vrouwen, homo's, gelovigen en atheïsten zo vrij zijn en zoveel kansen hebben. Maar die vrijheid en welvaart zijn niet vanzelfsprekend, ze zijn kwetsbaar en verdienen onze bescherming. Bescherming tegen de bedreiging van mislukte integratie. Dat heeft wat de VVD betreft niets te maken met geloof, maar alles met gedrag. En gedrag bestaat uit keuzes. Kies je voor Nederland, laat je anderen in hun waarde en doe je je best om iets bij te dragen aan onze samenleving, dan gaan onze armen open en ben je welkom. Dan hoor je erbij. Maar kies je voor een ander land, intimideer je anderen en weiger je te integreren, ga dan. Paspoort inleveren en wegwezen.
Het sociaal domein is een grote uitdaging van deze raadsperiode. Er is ontzettend hard gewerkt om alle taken per 1 januari 2015 goed over te kunnen nemen van Rijk en provincie. Daarvoor hebben wij veel waardering. Maar na deze zogenaamde transitie van de taken volgt de transformatie. De andere manier van werken. Niet langer 9 verschillende hulpverleners over de vloer bij gezinnen die kampen met meerdere problemen, met allemaal ook nog eens hun eigen aanpak. Maar een integrale aanpak, waarbij we voorop stellen wat mensen wel kunnen in plaats van wat ze niet kunnen. Vanuit de overtuiging dat de gemeente die integrale aanpak kan bieden in plaats van een verkokerd aanbod. De landelijke Transitiecommissie Sociaal Domein is kritisch over de voortgang van die transformatie. Op initiatief van de VVD komt er een Integrale Visie sociaal domein, waar de bezwaren van de transitiecommissie ook in worden meegenomen. Daar zijn wij erg benieuwd naar. Voor nu zou ik het college willen vragen te reflecteren op hoe de transformatie in de afgelopen periode is gegaan.
Het Projectenboek sociaal domein is een prima groeidocument, maar is nog niet gegroeid naar wat wij als VVD ermee voor ogen hadden toen we het initiatief ertoe namen. Juist dit inzicht in de outcome, met andere woorden het maatschappelijk effect, in plaats van output is voor ons relevant. Anders gezegd, we hoeven niet te weten hoeveel uur een professional in de jeugdzorg werkt of welke werkzaamheden hij verricht. We willen weten of de jongeren beter af zijn, ook op maatschappelijk niveau. De slinkende budgetten vanuit de landelijke overheid in de komende jaren dwingt ons tot grote zorgvuldigheid. Dit zal een grote uitdaging blijken voor de aankomende tijd.
De VVD is optimistisch. We gingen de verkiezingen van 2014 in met de slogan ‘solide basis voor de toekomst’. Die solide basis is gelegd. De financiën zijn op orde en de belastingen zijn laag. Veenendaal heeft alle bouwstenen voor een mooie toekomst. We steken de handen uit de mouwen en gaan verder bouwen!