Daarmee spreek ik niet uit dat we bang zijn voor de toekomst. U kent ons, wij liberalen staan positief en optimistisch in het leven. We realiseren ons echter wel dat we in een veranderende samenleving staan; veranderingen als gevolg van technologie en globalisering, de verhoudingen tussen landen, mensen, bedrijven en andere organisaties onderling. Ook in Veenendaal hebben we hiermee te maken.
De grootste uitdaging voor de komende jaren is de beheersbaarheid van de kosten binnen de jeugdhulp. De kosten lopen uit de hand, niet alleen in Veenendaal, maar in bijna alle gemeenten. Inmiddels is het Rijk bereid meer geld in de jeugdhulp te stoppen. Maar doordat gelijktijdig de algemene uitkering van het Rijk aan gemeenten verlaagd wordt, is dit vooral een sigaar uit eigen doos. De VVD vindt het belangrijk dat de tekorten binnen de jeugdhulp worden opgelost in dit domein zelf. We willen de druk hoog houden op een financieel beheersbare en kwalitatief goede uitvoering van de jeugdhulp. De centrale vraag die we daarbij stellen, is of onze jeugd wel zo gebaat is bij hoe we nu omgaan met jeugdhulp? Hoe sociaal is het dat we een op de tien kinderen een stempel op het hoofd gaan drukken, dyslexie of ADHD,waar een behandeling of een pilletje voor nodig is. Waarom heeft iemand bij wie het even tegen zit, gelijk therapie nodig? Wanneer is iemand zielig en wanneer gewoon anders?
We moeten daarbij tevens kijken hoe onze hulpaanbieders nu werkzaam zijn. We kennen allemaal de voorbeelden van meerdere hulpverleners die los van elkaar, bezig zijn met ééncase. Resultaat blijft dan achter met gevolgen die we in de ergste gevallen in de krant lezen. Ook in Veenendaal is dit helaas aan de orde.
Voorzitter, de VVD wil het systeem van de jeugdhulp aanpakken voor de toekomst en weerbaarheid van onze samenleving. Niet alleen vanuit het oogpunt van een gezonde gemeentebegroting, maar vooral omdat wij betere hulp willen voor de jongeren die dat nodig hebben. We willen meer bevoegdheden voor ons als gemeente om contracten met slecht functionerende hulporganisaties open te breken. We willen de belemmeringen die nu vanuit de AVG worden opgeworpen, en die een adequate hulpverlening in de weg staan, wegnemen. We willen meer controle op de output van de hulpverlening en daardoor meer controle op de facturering. We willen meer regievoering en de mogelijkheid om in te grijpen. Daarvoor moeten we meer lef en leiderschap gaan tonen. De VVD wil niet dat de gemeente in dit domein alleen maar mag dienen als pinautomaat. Kan de wethouder hierop een reactie geven?
Voorzitter, vrijheid en gelijkwaardigheid gelden voor iedereen. De liberale gedachte maakt dat wij af willen van een verzuiling. Ieder mens moet in staat worden gesteld zijn of haar eigen pad te kiezen. Dit bepleiten we ook voor nieuwkomers. Sommige nieuwkomers handhaven binnen hun eigen zuil hun eigen waarden. Bij een aantal groepen nieuwkomers zijn die strijdig met de liberale kernwaarden, zoals gelijkwaardigheid en non-discriminatie. Het is onacceptabel indien dit leidt tot voortrekken, afzondering, onderling onderwijzen en het onder de duim houden van anderen in een parallelle samenleving. We vinden het ookonacceptabel indien personen, die enigszins anders zijn, een andere behandeling krijgen in onze samenleving. In Nederland zijn de homorechten op papier goed geregeld, maar in de praktijk is het anders. De VVD wil waken voor krachten in de samenleving die deze zaken, onze fundamentele vrije waarden, bedreigen.
Maatschappelijke verantwoordelijkheid houdt voor ons ook in dat we ons bewust zijn van onze eigen invloed op de samenleving. Dus zwerfvuil op het stadsstrand ruimen we zelf op; mensen die afval naast de afvalcontainer dumpen, spreken we aan; mensen die slordig en onveilig hun fietsen parkeren in het centrum, spreken we aan; hulpverlening op straat staan we niet in de weg; jongeren die lachgas gebruiken wijzen we op de gevaren. Daar hebben we de overheid niet bij nodig. Daar zijn wij als samenleving mans genoeg voor om dit in goede banen te leiden.
Voorzitter; Het is u bekend dat de VVD staat voor ons bedrijfsleven. Regelmatig spreken wij met onze ondernemers en de BOV. Het Veense bedrijfsleven is de motor van onze economie en welvaart. Deze Veenendalers verdienen onze toewijding. Recentelijk zijn we door de grens van 30.000 banen heen gegaan. Willen we dat de groei van aantal banen in Veenendaal een vergelijkbare trend houdt met het aantal inwoners, dan moeten we onze bedrijventerreinen blijvend up-to-date houden, herverdelen c.q. revitaliseren. In het raadsprogramma hebben we geconstateerd dat als gevolg van de aantrekkende economie het plaatselijke bedrijfsleven behoefte heeft aan ruimte voor de uitbreiding van haar bedrijfsactiviteiten. Ons verzoek is om de financiële consequenties van deze afspraken bij de programmabegroting zichtbaar te hebben, zodat we daarover dan een besluit kunnen nemen. Graag willen we aan de wethouder vragen hoever hij staat met de gesprekken met de BOV hierover en wanneer wij de eerste resultaten kunnen verwachten.
Ter afsluiting voorzitter: Een sluitende meerjarenbegroting is altijd topprioriteit geweest voor de VVD. Zo ook nu. Wat we zien is dat door het financieel uit de hand lopen van dejeugdhulp, de andere ambities onder druk komen te staan. Dat willen we niet. Ambities zoals een gezonde economie, voldoende en goede woningbouw, goede bereikbaarheid, goed onderhoud van de openbare ruimte en een hoge mate van veiligheid, zijn voor ons nog steeds van evident belang.
De VVD wil geen verdere lastenverhogingen voor onze inwoners. Dat betekent wel dat we genoodzaakt zijn te bekijken in hoeverre het een en ander in de tijd anders is in te kaderen. Zo blijven wij kritisch op het tijdspad van de nieuwbouw van IKC’s in Veenendaal. Tevens willen we graag dat de verduurzaming van de gemeentelijke gebouwen niet op zichzelf beschouwd wordt, maar in samenhang wordt bekeken met de wijkplannen. Dit kan zo maar meer ruimte geven voor gezonde rendementen en daardoor voor meer draagvlakzorgen. De enorme omvang en de betaalbaarheid van de energietransitie, in het bijzonder de Veenendaalse ambitie voor 2035, baart ons sowieso grote zorgen. Ook dit zullen we kritisch benaderen zodat verdere lastenverhogingen voor onze inwoners kunnen voorkomen.
Dank u wel voorzitter.
In het tweede termijn zullen mijn collega’s en ik een drietal moties indienen. Deze moties zullen dan ook verder worden toegelicht.