Afgelopen donderdag voerde de raad een debat over de openstelling van winkels op zondag. Namens de VVD hield Dylan Lochtenberg de volgende bijdrage. U kunt ook de beelden terugzien via: http://veenendaal.raadsinformatie.nl/vergadering/143496/Gemeenteraad+24-09-2015
De bijdrage van de VVD start na ongeveer 1 uur en 35 minuten.
Dank u wel. Voorzitter, het onderwerp waar we vandaag over spreken leeft in Veenendaal. En dat is terecht. Want het gaat vanavond om één wezenlijke vraag: van wie is de zondag? Is de zondag van de gemeenschap, hier vertegenwoordigd in de gemeenteraad, die op basis van maatschappelijke en religieuze standpunten de winkels gedwongen dicht wil houden? Of is de zondag van de individuele Veenendaler, die de vrijheid heeft om zelf de eigen zondag in te richten, of het nu voor kerkbezoek, de familie, of winkelen is. Dat is de vraag waar het vandaag om gaat.
De VVD heeft al in de commissie aangegeven dat wij de vrijheid van winkelopenstelling noodzakelijk vinden. We kunnen niet claimen de Winkelstad van de regio te zijn terwijl we vrijwel de enige stad zijn in die regio met gedwongen sluiting. Uit talloze onderzoeken, hier al vaker genoemd, blijkt dat de populariteit van winkelen op zondag groeit. Ook de supermarktkengettallen, die monitoren op welke dagen klanten inkopen doen in de supermarkten, laten die trend zien. Enkele cijfers:
De veelgebruikte stelling dat de openstelling op zondag niets toevoegt omdat de consument de euro maar een keer kan uitgeven behoort dan ook tot het rijk der fabelen. Want die euro wordt nu op zondag niet uitgegeven in Veenendaal. Het invoeren van deze vrijheid is op den duur dan ook onvermijdelijk. Confucius zei ooit: "Een reis van duizend mijl begint met de eerste stap." Vandaag bereiken we de bestemming of zetten we gewoon weer een stap. Maar dat we er komen is niet te stoppen. De vraag is alleen of we uiteindelijk niet te laat aankomen. En met die bestemming bedoel ik niet alleen supermarkten, maar alle winkels. Want waarom het onderscheid? De amendementen van Lokaal kunnen rekenen op onze warme steun.
Maar voorzitter, dit debat gaat niet meer alleen over zondagsopenstelling. Niet alleen over de binnenstad, werkgelegenheid en economie. Het gaat om de vraag wat voor gemeente Veenendaal is. Het gaat om de vraag of de overheid levensbeschouwelijke keuzes mag maken voor de mensen. Of de gemeente mag zeggen: "jij mag niet open en jij mag niet winkelen, omdat wij vinden dat dat niet hoort." De ChristenUnie en de SGP hebben in de afgelopen jaren vaak het verwijt gekregen alleen de eigen achterban te willen bedienen. Ik geloof dat niet. Ik geloof dat u vanuit uw visie oprecht gelooft het beste met Veenendaal voor te hebben door de Bijbelse normen en waarden op deze manier in regelgeving om te zetten. Maar ik ben het wel ten stelligste met u oneens. De samenleving is gebaat bij meer ruimte en minder regels. Maar vooral bij meer openheid, verdraagzaamheid en meer respect. Mijn collega Gerritsen haalde al de woorden van de koning aan tijdens de troonrede enkele weken geleden: "Wie het eigenbelang boven alles stelt, beperkt de ruimte voor een ander." Ware woorden.
De ChristenUnie wil de zondag toch houden zoals die is. Dat deed mij denken aan die onsterfelijke woorden van Janneman Robinson uit Winnie the Pooh: "But now I am six, and as clever as clever, so I think I will be six now forever and ever." Maar nee, ook Janneman wordt met de tijd ouder. En net zo onvermijdelijk verandert de wereld om ons heen naarmate de tijd verstrijkt. We hebben een college met meer vrouwelijke dan mannelijke wethouders. 100 jaar geleden mochten zij nog niet eens stemmen, 50 jaar geleden mochten zij nog niet eens contracten sluiten, 15 jaar geleden mochten mensen van gelijk geslacht nog niet trouwen. En anno 2015 mag een Veense winkelier niet zelf kiezen of zijn winkel opengaat, en een consument mag niet zelf kiezen of hij deze gaat bezoeken. Maar de wereld verandert, en Veenendaal verandert mee. Het is de hoogste tijd voor deze volgende stap. De hoogste tijd voor meer vrijheid.
Voorzitter, op basis van allerlei berichten in de media is de hoop al vervlogen. Maar de VVD legt zich daar niet zo maar bij neer. Wij zullen het debat blijven aangaan. De SP is vandaag de SleutelPartij. En we staan in Veenendaal nu op een tweesprong. Linksaf voor progressieve en bruisende gemeente, rechtsaf voor een conservatieve en rustige. Ik hoop dat u samen met de VVD voor links zult kiezen. Maar er is ook nog hoop voor steun bij het CDA. Hopelijk is het CDA de brede motie over de binnenstad die we samen bij de Kadernota hebben ingediend nog niet vergeten. In die motie heeft het CDA opgeschreven dat we geen kansen voor ons centrum moeten laten liggen. Hopelijk laat het CDA vandaag geen kans liggen.
In dit dossier wordt vaak gedaan alsof er een tegenstelling is tussen christenen en niet christenen. Maar er zijn vele niet christenen tegen de koopzondag en vele christenen ook juist voor de koopzondag. En het zouden ook zo mooi zijn als uw partij hen een stem geeft. Dat het cda vandaag de stap maakt naar een moderne, brede volkspartij voor iedereen, geïnspireerd door Bijbelse principes. Het CDA wilde dat het initiatief niet vanuit de politiek maar vanuit de samenleving zou komen. Vandaag bent u op uw wenken bedient door een artikel in de Gelderlander. Hierin stelt Stichting Winkelstad Veenendaal, bij monde van haar voorzitter en de binnenstadmanager, dat de koopzondag noodzakelijk is. Zij roepen de gemeenteraad op geen beperkingen te stellen. Dit is de maatschappelijke partner op dit onderwerp. Wij hopen dat de raad hiernaar zal luisteren.
Voorzitter, ik rond af. Deze bijdrage begon met een vraag, van wie is de zondag? Het zal u niet verbazen dat de VVD als liberale partij voor de individuele vrijheid kiest. De zondag is niet van de gemeente, maar van de Veenendaler. We hebben alle vertrouwen in onze ondernemers om eigen keuzes te maken. De zondag is een thema dat Veenendaal verdeelt. Maar wij willen benadrukken dat ons stemgedrag geen keuze is tussen bevolkingsgroepen, geen keuze tussen christelijk en liberaal. Dit is een keuze voor heel Veenendaal, voor een levendige en bruisende jonge leefstad. En een keuze voor alle Veenendalers, voor de ruimte van iedereen om de zondag naar eigen overtuiging in te vullen. Wij stemmen voor. Voor de amendementen, voor het initiatiefvoorstel, voor vrijheid, voor vooruitgang, voor Veenendaal. Dank u wel.